Sposoby użycia subjonctifu.
Jest to jak na razie mój ostatni wpis o subjonctifie. Poniższe tabelki opisują, kiedy go używamy, kiedy nie, jak go odmieniamy, itd. Oryginał pochodzi z www.connectigramme.com autorstwa prof. Henriette Gezundhajt z Gledon College, York University.
Les matériaux suivants sont des traductions des tables grammaticales de la site web Connectigramme, créé par Henriette Gezundhajt, Madame le Professeur de linguistique française au Gledon College, York University.
| Kryteria semantyczne i związane z funkcją czasownika | ||
| uczucie | emocja aimer mieux, préférer, regretter, être heureux, être content, être ravi, être satisfait… |
Je suis content que tu viennes. Jestem zadowolony, że przyszedłeś. Pierre est triste que Jeanne soit partie. (subj. passé) Piotr jest smutny, bo Joanna wyszła. |
| osąd être indigné, être mécontent, être furieux, être fâché, être en colère, être navré, il est préférable, il est regrettable, il est dommage, il est bon, juste, rare, il est utile, il est temps, il importe, il est important, il convient, il vaut mieux… |
Je suis indigné qu’il n’ait rien dit. (subj. passé) Jestem oburzony, że nic nie powiedział. |
|
| zdumienie s’étonner, être étonné, être surpris… |
Je m’étonne qu’elle soit en retard. Jestem zdziwiona, że się spóźni. |
|
| obawa avoir peur (+ ne expl.), craindre(+ ne expl.) |
J’ai peur qu’il ait oublié notre rendez-vous. Boję się, że zapomniał o naszym spotkaniu. |
|
| konieczność il faut, il ne faut pas, il est essentiel, il suffit, il est nécessaire, ce n’est pas la peine, il est obligatoire, … |
Il faut que nous sortions. Musimy wyjść. |
|
| chęć | rozkaz ordonner, demander, commander, exiger, attendre (pour un ordre), s’attendre à, proposer, écrire, dire, … |
J’exige que tu me dises la vérité. Domagam się, byś powiedział mi prawdę. Que personne ne vienne m’ennuyer! Niech nikt mnie już nie zanudza! |
| życzenie, vouloir bien, tenir à, souhaiter, désirer, prier, consentir à |
Je souhaite qu’il vienne. Chcę, żeby przyszedł.Uwaga: w przeciwieństwie do souhaiter (= chcieć, życzyć sobie), który korzysta z subjonctifu, po espérer (= mieć nadzieję) występuje indicatif:J’espère qu’il viendra. Mam nadzieję, że przyjdzie. |
|
| pozwolenie, zakaz accepter, empêcher, s’opposer à, défendre, interdire, refuser, … |
J’accepte qu’ils sortent avec leurs amis. Zgadzam się, by poszli z przyjaciółmi. |
|
| rada conseiller, recommander… |
Il vaut mieux que tu partes tout de suite. Będzie lepiej, jeśli natychmiast wyjdziesz. |
|
| możliwość | założenie il est possible, il se peut, il n’est pas possible, il est impossible, … |
Il se peut qu’elle soit partie. To możliwe, że [już] wyszła. |
| wątpliwość douter, il est douteux, il est peu probable, il est improbable… |
Je doute qu’il soit allé la voir. Wątpię, by poszedł to zobaczyć. |
|
| Deklaracja i przekonanie
Niektóre czasowniki modalne, takie jak penser (= myśleć) i croire (= wierzyć) korzystają z indicatifu w zdaniach twierdzących, natomiast w zdaniach przeczących i pytających mogą korzystać zarówno z indicatifu, jak i subjonctifu. |
||
| Czasowniki określające stopień pewności (penser, croire, être certain, être sûr…) |
||
| Zdanie twierdzące | Zdanie przeczące | Pytanie (z inwersją) |
| Je pense qu’il a raison. Myślę, że on ma rację. Je crois qu’il va pleuvoir. Wydaje mi się, że będzie padać. |
Je ne pense pas qu’il a raison. Je ne pense pas qu’il ait raison. Nie wydaje mi się, żeby miał rację. Je ne crois pas qu’il va pleuvoir. Je ne crois pas qu’il pleuve. Nie wierzę, żeby miało padać. |
Penses-tu qu’il a raison ? Penses-tu qu’il ait raison? Myślisz, że on ma rację?Crois-tu qu’il va pleuvoir? Crois-tu qu’il pleuve ? Wierzysz, że będzie padać? |
| Czasowniki wyrażające nadzieję, bądź wątpliwość | ||
| Zdanie twierdzące | Zdanie przeczące | Pytanie (z inwersją) |
| J’espère qu’il viendra. Mam nadzieję, że przyjdzie.Je me souviens qu’il est brun. Pamiętam, że jest brunetem. |
Je n’espère pas qu’il viendra. Nie życzę sobie, żeby przychodził. (espérer = souhaiter) Je n’espère pas qu’il vienne. Nie spodziewam się, żeby przyszedł. (espérer = s’attendre à) Je ne me souviens pas qu’il est brun. Nie przypominam sobie, żeby był brunetem. (zwątpienie w swoją pamięć) Je ne me souviens pas qu’il soit brun. |
Espères-tu qu’il viendra? Masz nadzieję, że przyjdzie? (espérer=souhaiter) Espères-tu qu’il viennes? Spodziewasz się, że przyjdzie? (espérer=s’attendre à) Te souviens -tu qu’il est brun?Pamiętasz, że jest brunetem? (zwątpienie w swoją pamięć) Te souviens-tu qu’il soit brun ? |
| Czasowniki wyrażające deklarację (affirmer, prétendre, nier…) | ||
| Zdanie twierdzące | Zdanie przeczące | Pytanie (z inwersją) |
| J’affirme qu’il a menti. Twierdzę, że skłamał.Tu nies qu’il a des preuves. Zaprzeczasz, że on ma dowody. (+ indicatif)Tu nies qu’il ait des preuves. Zaprzeczasz, jakoby on miał dowody. (+ subjonctif) |
Je n’affirme pas qu’il a menti. Nie twierdzę, że skłamał.(dementi wcześniejszego stwierdzenia) Je n’affirme pas qu’il ait menti. Tu ne nies pas qu’il a des preuves. Nie zaprzeczasz, że on może mieć dowody. (złagodzenie wcześniejszego stanowiska) |
Affirmes-tu qu’il a menti? Twierdzisz, że skłamał? Affirmes-tu qu’il ait menti? Twierdzisz, jakoby on skłamał? Nies-tu qu’il a des preuves? Zaprzeczasz, że ma dowody? Nies-tu qu’il ait des preuves? Zaprzeczasz, że on może mieć dowody? |
| Kryteria formalne: po zwrotach bezosobowych | ||
| Wyrażenia zaczynające się od « il » | il faut que, il est bon que, il est intéressant que, il est dommage que, il est étrange que … |
Il est inacceptable que des étudiants spécialistes ne sachent pas écrire le mot « travail ». To niedopuszczalne, by studenci specjalistycznego kierunku nie wiedzieli jak napisać słowo « praca ». Il faut que vous fassiez ce devoir. Musicie odrobić tę pracę domową. Il est étrange qu’il ne soit pas arrivé. To dziwne, że nie przyszedł. |
| Kryteria formalne: po określonych łącznikach. | ||
| cel | pour que, de façon que, de sorte que, lorsque (słowa te wyrażają powód, ale nie rezultat działania) |
Je mets ton manteau pour que nous puissions partir. Biorę Twój płaszcz, abyśmy mogli wyjść. Nous allumons le feu de sorte que nous ayons bien chaud. ale: La musique des voisins s’est arrêtée de sorte que je me suis enfin endormie. |
| czas | avant que
(+ ne expl.) (ale uwaga: po après que używamy indicatifu) |
Je dois finir mon travail avant qu’ils (ne) viennent. Muszę skończyć pracę, zanim przyjdą. Je ne partirai pas jusqu’à ce qu’il fasse nuit. Nie wyjdę, dopóki się nie ściemni. Sa mère garde le secret en attendant qu’il grandisse. Jego matka trzymała to w tajemnicy, aż nie dorósł. |
| warunek | à condition que, à supposer que, pourvu que |
Je veux bien faire une promenade à condition que tu sortes avec moi. Chętnie pójdę na spacer pod warunkiem, że pójdziesz ze mną. |
| ustępstwo | bien que, quoi que |
Nous sortons bien qu’il fasse froid dehors. Wychodzimy, mimo iż na zewnątrz jest zimno. |
| ograniczenie | à moins que (+ ne expl.) | Je vais sortir à moins qu’il ne pleuve. Wyjdę, chyba że będzie padało. |
| wiara | de peur que (+ ne expl.) | Je ne dis rien de peur que tu ne te méprennes sur mes propos.
Nic nie mówię z obawy, że wzgardzisz moją propozycją. |
| Kryteria semantyczno-synktatyczne (określone zwroty na początku zdania) | |||||
| Zwrot w charakterze komentarza | Que…, | Qu’il soit intelligent, c’est indiscutable. To, że jest inteligentny, nie podlega dyskusji. Qu’elle prenne du vin, cela ne m’étonne pas. To, że wzięła wino, w ogóle mnie nie dziwi. |
|||
| Kryteria semantyczno-synktatyczne (w zdaniu podrzędnym) | |||||
| Zdanie nadrzędne podkreśla wyjątkowość podmiotu | le seul, le premier, le dernier, le meilleur |
C’est la seule qui ait répondu à mon invitation. Tylko ona odpowiedziała na moje zaproszenie. |
|||
| Podmiot nie może istnieć | personne, peu de, quelque chose… |
Je ne connais personne qui puisse réussir ce travail. Nie znam nikogo, kto w tej pracy mógłby odnieść sukces. |
|||
| Podmiot jest nieokreślony | un / une | Je cherche une personne qui sait le français. Szukam pewnej osoby, która zna francuski. (= pewnej konkretnej osoby, która wyróżnia się tym, że zna francuski i po tym można ją rozpoznać) Je cherche une personne qui sache le français. Szukam kogoś, kto by znał francuski. (= dowolnej osoby, która zna francuski) |
|||
Uwaga: Pomiędzy zwrotem kończącym się na à, a subjonctifem, należy wstawić słówko ce.
- jusqu’à ce que tu viennes.
- de manière à ce que …
- consentir à ce que …
- s’attendre à ce que …
| Zgodność czasów z subjonctifem | ||
| Czasownik zdania nadrzędnego | Czasownik zdania podrzędnego | |
| Akcja ma miejsce po zdaniu nadrzędnym | Akcja ma miejsce przed zdaniem nadrzędnym | |
| Présent du subjonctif | Passé du subjonctif | |
| présent: J’ai peur | qu’elle parte. | qu’elle soit partie. |
| passé composé: J’ai eu peur | qu’elle parte. | qu’elle soit partie. |
| imparfait: J’avais peur | qu’elle parte (partît). | qu’elle soit (fût) partie. |
| futur: J’aurai peur | qu’elle parte. | soit partie. |
| conditionnel présent: J’aurais peur | qu’elle parte(partît). | qu’elle soit (fût) partie. |
| conditionnel passé: J’aurais eu peur | qu’elle parte. | qu’elle soit (fût) partie. |
Ostez Vostre Lion 