Czasowniki, rzeczowniki i przymiotniki to cegły, z których budujemy naszą znajomość języka obcego, ale oprócz cegieł do budowy potrzebna jest jeszcze zaprawa. A tą zaprawą, tym cementem wymieszanym z piaskiem i wodą, w której nużamy nasze łopaty i kielnie, którą mieszamy z mozołem i w pocie czoła nakładamy na cegły, a potem przyciskamy innymi cegłami i dobijamy delikatnie młoteczkiem i przykładamy poziomicę, by upewnić się, że wszystko jest w porządku i trzyma się kupy, a potem na drugim końcu ściany okazuje się, że i tak wszystko się rozjechało i trzeba rozbierać i składać od nowa, są… są te wszystkie inne słówka.

Dzisiaj na tapecie pamięciówa: zwroty pozwalające na oznajmienie, że chociaż A, to my jesteśmy przeciw i wolimy B. Przykład sprzed 570-ciu lat, ale dziwnie na czasie.

Lire la suite →

Et encore Anglaises ont gagné contre le XV de France. Ce temps grâce à l’essai fait par Ben Te’o.
I znowu Anglicy wygrali z ekipą Francji. Tym razem za sprawą przyłożenia wykonanego przez Ben Te’o.

essai (m) = próba; esej; przyłożenie (w rugby).
essayer = próbować.

Je suis con. Dopiero niedawno zdałem sobie sprawę, że un essai to po prostu esej. Albo może wiedziałem o tym, tylko zapomniałem i teraz nagle *tadaah* Ameryka w konserwie.

N’essaie pas. Fais-le, ou ne le fais pas. Il n’y a pas d’essai.
Nie próbuj. Rób, albo nie rób. Nie ma próbowania.

Un essai pochodzi z łac. exigere = wyprowadzić, odesłać, wypędzić. Z czasem exigere nabrało wielu znaczeń przenośnych, związanych z kończeniem czegoś i prezentowaniem wyników, tak jak w pl. możemy « wyprowadzać wyniki obliczeń »: wykończyć, wznosić (exegi monumentum aere perennius =  wzniosłem pomnik trwalszy od spiżu), spłacać, aż wreszcie wymagać. Stąd też:

exiger = wymagać, domagać się, żądać
exigence (f) = wymaganie
exact(e) = dokładny/a, słuszny/a, punktualny/a, ale też rygorystyczny/a;
oraz examen (m) = egzamin, test, czyli coś, czego wymagamy od kandydata.

Les gens exigent la liberté d’expression pour compenser la liberté de pensée qu’ils préfèrent éviter.
Ludzie domagają się wolności słowa, by wynagrodzić sobie brak wolności myślenia, której woleliby uniknąć.

― Søren Kierkegaard

Kandydat podejmuje próbę (l’essai) sprostania wymaganiom, czyli, w skrócie, próbuje (essayer). W przypadku egzaminów pisemnych taką próbą często jest napisanie dłuższego tekstu – eseju. W przypadku rugby natomiast termin l’essai (ang. a try) związany jest z historią zasad gry: Kładąc piłkę za linią bramkową drużyny przeciwnej uzyskujemy prawo do wykonania strzału na bramkę. Dawniej (sto lat temu) za samo przyłożenie nie były przyznawane punkty – jedyną nagrodą było prawo do próby zdobycia punktów poprzez strzał na bramke. Stąd nazwa. Stopniowo jednak coraz bardziej oczywiste było, że to zdobycie przyłożenia jest dużo trudniejsze, niż sam strzał i nawet jeżeli strzał się nie uda, drużyna i tak powinna zostać nagrodzona punktami. Obecnie za l’essai otrzymuje się 5 punktów, a za la transformation (strzał na bramkę, czyli tzw. podwyższenie) jedynie 2 punkty.