Dziś dwa teksty z drugiej części « Apostaty ». Miały być cztery, ale oczywiście jak tylko zaczynam o czymś pisać to od razu wchodzę w dygresje i robi mi się z tego dwa razy za dużo tekstu 🙂 Kolejne dwa będą więc w następnej notce.

– Même après une journée en selle il trouve le temps de lire Homère.
– Grand bien lui fasse… Moi, j’ai besoin de dormir pour être en beauté le lendemain.
– Même mille ans de sommeil ne te donneraient pas le beauté, bourricot!

– Nawet po całym dniu w siodle znajduje czas, by czytać Homera.
– Jego sprawa… Ja zawsze staram się wyspać. Brak snu szkodzi urodzie.
– Nawet tysiąc lat snu nie poprawiłoby Ci urody, osiołku!

Grand bien lui fasse = niech mu będzie / jego sprawa / skoro tak chce. fasse w tym wypadku to III os. l. poj. subjonctif od faire. Taką konstrukcję najprościej przetłumaczyć na pl. jako « aby się stało » (j’aurais préféré que cela se fasse plus tôt = wolałbym, aby stało się to dużo wcześniej). Tu mamy jednak do czynienia z wyrażeniem idiomatycznym, więc wszelkie zasady rodem ze słownika biorą w łeb.

bourricot (m) = osiołek. Od bourrique (m/f) (= osioł, oślica), synonim âne (m) / ânesse (f).

A skoro już jesteśmy przy subjonctifie:

Je suis toujours vierge. Je voulais que tu le saches.

1. Wciąż jestem dziewicą. Chciałam, żebyś to wiedział.

2. Wciąż jestem dziewicą. Chciałam, żebyś to wiedziała.

3. Wciąż jestem prawiczkiem. Chciałem, żebyś to wiedział.

4. Wciąż jestem prawiczkiem. Chciałem, żebyś to wiedział.

Zwróćcie uwagę, że w wersji francuskiej nigdzie nie ma określenia płci, ani osoby wypowiadającej te słowa, ani tej, do której się ona zwraca. Te same dwa zdania zależnie od kontekstu można więc zinterpretować aż na cztery sposoby 😉

vierge (m/f) = dziewica / prawiczek. Z łac. virgo (= dziewczę, dziewica), powiązane etymologicznie z łac. virga (= gałąź, młody pęd). Od tego znaczenia z kolei powstało fr. verge (f) = pręt; jard; oraz eufemistycznie penis. Cóż za zbieg okoliczności.

W średniowiecznej Europie popularnym narzędziem, służącym do mierzenia długości i powierzchni, był metalowy pręt, lub drewniany kij o określonej długości. Od wyniku pomiarów zależały nie tylko ceny produktów (np. tkaniny sprzedawanej na jardy), ale również między innymi opłaty portowe i podatki. Różnice w długościach prętów mogły prowadzić do naliczania różnych opłat, a to z kolei oznaczało kłótnie i zamieszki, stopniowo więc starano się standaryzować tę jednostkę miary na terenie całej Europy. Stąd zarówno fr. verge (f) i ang. yard pochodzą od słów dawniej oznaczających kij, lub gałąź.