Nous avions tous espéré que la France aurait gagné et il s’en est fallu de peu.

Wszyscy mieliśmy nadzieję, że Francja wygra i prawie że tak się stało.

Z pozdrowieniami dla XV de France i ich najgorszego meczu w tegorocznym Six Nations… Chociaż nie. Za tydzień grają z Anglią. Czyli może być jeszcze gorzej.

faillir i falloir, ze względu na swoją ograniczoną odmianę i nachodzące na siebie znaczenia, dają w sumie jakieś półtora czasownika. Obydwa pochodzą od łac. fallere (=wprowadzać w błąd; uchodzić uwadze). Jeszcze w starofrancuskim istniał wyłącznie falir, później faillir, który ma podwójne znaczenie:

1. faillir à [nom] =  nie powieść się w [czymś], zazwyczaj tłumaczony mniej dosłownie, np. elle a failli à sa promesse = złamała swoją obietnicę, vous avez failli à la tradition = zerwaliście z tradycją.
2. faillir [verbe] = prawie [coś zrobić].

Il est tombé du cheval et il a failli mourir.

Spadł z konia i prawie umarł.

Pierwsze znaczenie dało nam takie słowa jak une faille (= niedociągnięcie, luka; ale też uskok w górach – można skojarzyć z luką 😉 ), faillible (= omylny), oraz une faillite (= bankructwo). faire faillite = zbankrutować. Ang. to fail i a failure również pochodzą z tego źródła.

Drugie znaczenie trafiło w pewnym momencie do popularnego zwrotu peu s’en faut = prawie tak, który w XV wieku zaczął być używany jako synonim c’est nécessaire de…, lub il est besoin de… (= potrzeba …). A stąd już tylko krok do współczesnego znaczenia il faut [verbe] = trzeba [coś zrobić].

Ni sa femme, ni sa servante, ni personne selon lui, ne savait faire cuire un œuf comme il le fallait.

Ani jego żona, ani służąca, ani nikt poza nim samym, nie potrafił ugotować jajka tak jak było trzeba.

falloir ma bardzo ograniczoną odmianę – łączy się wyłącznie z il. W passé composé odmienia się z avoir. Ale istnieje też wersja se falloir, znaczeniowo bliższa faillir, odmieniająca się z être. Można ją spotkać w takich zwrotach jak il s’en est fallu de peu (= prawie, że tak się stało), lub loin s’en faut (= daleko od tego; prawie w ogóle). 

faillir zachowało pełną odmianę, która od falloir różni się tylko nieznacznie, lub wcale. W praktyce jednak nie ma mowy o nieporozumieniu, ponieważ faillir we współczesnym francuskim używa się prawie wyłącznie w czasie przeszłym. Możemy powiedzieć, że prawie wygraliśmy (= nous avons failli gagner), ale już by powiedzieć, że prawie wygrywamy, użyjemy czegoś w stylu nous presque gagnons.

Francuscy rugbyści dobrze wiedzą, o co chodzi.